ایسنا/یزد مدیر کل محیط زیست استان یزد با نام بردن از یزد به عنوان یکی از زیستگاه‌های اصلی یوز آسیایی در کشورمان، عنوان کرد: نجات یوز آسیایی در قالب یک طرح ملی دنبال می‌شود و استان یزد در این باره تابع تصمیمات کشوری است.
«نیره پورملائی» صبح امروز شنبه هفدهم خردادماه در نشست خبری که به همت خانه مطبوعات استان یزد به صورت مجازی برگزار شد، ضمن برشمردن مهمترین آلاینده‌های زیست محیطی موجود در کشور و به وی‍ژه در استان یزد اعم از مسائل مربوط به بحران کم‌آبی و توجه نکردن به مصرف آب‌های تجدید‌پذیر، فعالیت معادن و استقرار صنایع فاقد استانداردهای زیست محیطی و افزایش آلاینده‌های شهری، اظهار کرد: با وجود این که همه موافق توسعه و ایجاد اشتغال و کسب و کار در بخش‌های معدنی هستیم ولی در حال حاضر بهره‌برداری غیراصولی معادن یکی از مهمترین تهدید‌های زیست محیطی استان یزد محسوب می‌شود.
وی به تهدیدات زیست محیطی ناشی از توسعه نامتوازن صنایع در برخی از محورهای مواصلاتی استان نیز اشاره کرد و گفت: خوشبختانه به همت مسئولان استان در برخی محورها مانند محور یزد - اردکان که از تراکم بالای استقرار صنایع برخوردار بود و مشکلات زیست محیطی فراوانی را برای استان به همراه داشت، شاهد اعمال محدودیت‌ جهت استقرار صنایع هستیم و در همین راستا نیز محورهای جدید با رعایت استانداردهای زیست محیطی ایجاد شده است.
این مسئول با اشاره به اقدامات نظارتی و پایش‌های روزانه و شبانه کارشناسان محیط زیست استان از واحدهای آلاینده در سطح استان، اظهار کرد: اتفاقات خوبی در حوزه واحدهای فولادی شهرستان اشکذر رقم خورده به نحوی که ۹۰ درصد این واحدها خود را ملزم به رعایت استانداردهای زیست محیطی می‌دانند ولی آلودگی ۱۰ درصد باقیمانده همچنان موجب گلایه و شکایت مردم است که امیدواریم با اهتمام صاحبان صنایع به رعایت موازین زیست محیطی هیچگاه شاهد تعطیلی و توقف فعالیت آنها نباشیم.
وی رعایت مسائل زیست محیطی را لازمه توسعه پایدار دانست و ابراز امیدواری کرد که با کمک رسانه‌ها شاهد ارتقای آگاهی مردم در خصوص مسائل زیست محیطی و تحقق توسعه پایدار در کشور و استانمان باشیم.
پورملائی در بخش دیگری از سخنانش به وظایف این دستگاه در حوزه طبیعی اشاره و تصریح کرد: اداره کل محیط زیست استان یزد در حال حاضر مدیریت ۱۰ زیست‌گاه‌ حفاظت شده حیات وحش و پنج منطقه شکار ممنوع را با وجود شرایط اقلیمی خاص استان برعهده دارد که وسعت این مناطق ۱۵.۲ درصد از کل وسعت استان را شامل می‌شود.
وی پایش این وسعت از مناطق تحت مدیریت اداره کل محیط زیست استان را با توجه به تعداد اندک محیط‌بانان فعال در استان که در قیاس با استانداردهای جهانی بسیار پایین است، بسیار دشوار خواند و گفت: حفاظت از این سرمایه‌های ارزشمند نیازمند ارتقای بینش و دانش مردم نسبت به اهمیت آنهاست چرا که در این صورت همه مردم خود حافظ آن خواهند شد.
به گفته وی، استان یزد با توجه به برخورداری از تنوع زیستگاهی اعم از کوهستان، دشت و کویر دارای تنوع خوبی از نظر گونه‌های حیات وحش است به طوری که گونه‌های در حال انقراضی مانند هوبره و یوز آسیایی که گونه‌های مهم در کشورمان هستند را در خود جای داده است.
این مسئول با تاکید بر این که نجات یوز آسیایی در قالب یک طرح ملی دنبال می‌شود و استان یزد تابع تصمیمات کشوری است، ابراز امیدواری کرد که اقدامات اخیر سازمان محیط زیست کشور در این رابطه در استان سمنان، نتیجه‌بخش باشد و شاهد احیای این ذخیره ژنتیکی در دیگر زیستگاه‌های این گونه جانوری از جمله یزد و خراسان باشیم.
وی در عین حال خاطرنشان کرد: هرچند مهمترین تهدید برای این گونه در حال انقراض تخریب زیستگاه‌های آن و عواملی مانند تصادفات جاده‌ای است ولی می‌توانیم همچون بسیاری از کشورهای دنیا از طریق استانداردسازی جاده‌ها و سایر مداخلات انسانی در زیستگاه‌ها شاهد کمترین تلفات در حیات وحش باشیم.
پورملائی در پاسخ به سئوال خبرنگار ایسنا راجع به عملکرد و نقش قرق‌های اختصاصی در حفاظت از گونه‌های حیات وحش، اظهار کرد: قرق‌های اختصاصی فقط و فقط برای حفاظت از گونه‌های حیات وحش بنا بر موازین زیست محیطی با مشارکت و بهره‌گیری از پتانسیل‌های بخش خصوصی انجام می‌شود و استان یزد افتخار دارد که سه قرق اختصاصی واگذار شده در کشور را به خود اختصاص داده و خوشبختانه تاکنون نتایج موثری را بر ای جمعیت گونه‌های حیات وحش استان داشته است.
وی با اشاره به این که براساس سرشماری‌های انجام شده در مورد تنها یکی از این قرق‌های موجود در استان، جمعیت کل و قوچ در این محدوده از ۲۵۰ راس طی پنج سال به ۹۰۰ راس افزایش داشته است، گفت: براساس آخرین سرشماری‌های حیات وحش که طی دو نوبت در سال انجام می‌شود، شاهد افزایش ۲۵ درصدی جمعیت گونه‌ها در قرق‌های اختصاصی استان هستیم که نشان از ظرفیت خوب بخش خصوصی در این حوزه دارد.
مدیر کل محیط زیست استان با اشاره به آتش‌‌سوزی‌های اخیر جنگل‌های زاگرس گفت: هر چند عامل حدود ۹۰ درصد آتش‌سوزی‌های مراتع و جنگل‌ها انسان‌ها هستند ولی این حوادث به ویژه در هنگام تر سالی با شدت گرفتن دمای هوا گاهاً خسارات جبران ناپذیری را به عرصه‌های منابع طبیعی و محیط زیست وارد می‌کند.
پورملائی به جنگل‌های باغ شادی شهرستان خاتم در جنوب استان یزد نیز اشاره و در مورد اقدامات پیشگیرانه برای جلوگیری از وقوع حریق در این جنگل‌ها، خاطرنشان کرد: خوشبختانه با انجام جلسات، اقدامات و مانورهای مشترک بین محیط زیست و منابع طبیعی در این منطقه، ایجاد آتش‌بر در این مراتع و جنگل‌ها اجرایی شده است ولی قطعاً مردم نیز باید به منظور پیشگیری از حریق در منطقه همکاری کنند و ضمن پرهیز از روشن کردن آتش و رها کردن پسماندهای خود در جنگل، برنامه‌های تفریحی خود را منطبق بر مسائل زیست محیطی انجام دهند تا انشاالله با توجه به کمبود امکانات و نیروی انسانی هیچگاه شاهد بروز چنین حوادثی نباشیم.

 

مالک مطلق طبیعت و مخلوقات خداست و انسان خلیفه خدا بر روی زمین‌ است لذا خلیفه و نماینده بودن انسان اقتضا می‌کند تصرف او در زمین همانند تصرف امانت‌دار باشد و لازمه امانت‌داری انتقال محیط پاک و سالم به نسل‌های بعدی است.
محیط زیست عبارت است از آن چه که فرآیند زیستن را احاطه کرده، آن را در خود فرو گرفته و با آن در کنش متقابل قرار دارد. محیط زیست همه چیز را در بر می‌گیرد. هم انسان و هم طبیعت و هم رابطه این دو را شامل می‌شود. در کلیه فعالیت‌های بشر تاثیر داشته و نیز از آن متاثر می‌شود.
از منظر اسلام مالک مطلق طبیعت و مخلوقات خداست. انسان خلیفه خدا بر روی زمین‌ است. خلیفه و نماینده بودن انسان اقتضا می‌کند تصرف او در زمین همانند تصرف امانت‌دار باشد. طبیعت ملک‌ خاص هیچ یک از نسل‌های بشری نیست تا هرطور که خواست در آن تصرف کند، بلکه میراث همه بشر است‌ که از نسلی به نسل دیگر به ارث می‌رسد. لازمه امانت‌داری انتقال محیط پاک و سالم به نسل‌های بعدی است. براساس آیات و روایات، انسان در مقابل همه چیز مسئول است به موجب این احکام انسان موظف به عمران و آبادانی زمین و حفظ حقوق سایر موجودات است.
قرآن کریم در آموزه‌های خود بر مصونیت طبیعت و منابع طبیعی و تعادل زیست محیطی از هرگونه تجاوز و تعدی تأکید ورزیده و تجاوز و تعدی به طبیعت را فساد در زمین و موجب عذاب اخروی و مسئولیت دنیوی دانسته است.
محمدرضا شایق، استاد حوزه و دانشگاه به مناسبت روز جهانی محیط زیست در گفت‌وگو با ایکنا یزد اظهار کرد: محیط زیست در اسلام مورد توجه ویژه قرار گرفته و قرآن از چند ناحیه برای این امر ارزش قائل شده است.
نابودی طبیعت مصداقی از فساد در زمین
وی با اشاره به آیه «هُوَ أَنْشَأَكُمْ مِنَ الْأَرْضِ وَاسْتَعْمَرَكُمْ فِيهَا» ادامه داد: در این آیه آمده که او خدایی است که شما را از زمین بیافرید و برای عمارت و آباد ساختن آن برگماشت. خداوند می‌فرماید: او کسی است که شما را از زمین خلق کرد و سپس نعمت های دیگر را به انسان‌ها یادآوری می‌کند، که از شما خواسته زمین را آباد کنید.
شایق افزود: این آیه به آبادانی و سلامت زمین از سوی انسان‌ها اشاره دارد و از جمله آباد‌ترین آن به محیط زیست، بالندگی و باروری محیط زیست قائل شده است و اینکه خداوند فرموده: «واسعتمرکم فیها» در واقع طلب عمران است و این امری وجوبی است و امر وجوبی به معنای واجب بودن آن اقدام و امری الهی است که باید انجام شود و مسلمانان وظیفه دارند هر کاری که مصداق عمرانی است و به آبادانی زمین بر می‌گردد، مورد توجه قرار دهند لذا وظیفه ما در زمینه درختکاری و حفاظت از منابع طبیعی شامل حرمت از بین بردن آنها و شکارکردن بی رویه آشکار می‌شود در غیر این صورت خلاف آیه عمل شده که مورد نهی قرار گرفته است.
این استاد دانشگاه گفت: در جایی دیگر خداوند می فرماید: «وَ الَّذِينَ‌ يُؤْذُونَ‌ الْمُؤْمِنِينَ‌ وَ الْمُؤْمِنَاتِ‌ بِغَيْرِ مَا اکْتَسَبُوا فَقَدِ احْتَمَلُوا بُهْتَاناً وَ إِثْماً مُبِيناً » و آنان که مردان و زنان باایمان را به دلیل کاری که انجام نداده‌اند آزار می‌دهند؛ بار بهتان و گناه آشکاری را به دوش کشیده‌اند. و در این آیه آمده که مردان و زنان مومن را بدون هیچ گناهی اذیت می‌کنند و اینکه آزار دادن مردم و البته مومنان را در اولویت قرار داده، از مصادیق اخلال در محیط زیست و از بین بردن جنگل‌ها است و اینکه اقدامی انجام دهیم تا موادآلاینده ایجاد و تنفس برای مردم دچار مشکل شود. همه این موارد مصداق آزار دادن است و آزار و اذیت کردن به این معنا نیست که خانه کسی را خراب کنیم بلکه اگر باعث شویم در زندگی افراد مخاطره ایجاد شود به نوعی گناه صورت گرفته است.
وی ادامه داد: خداوند فساد فی الارض را حرام می‌داند و آنچه باعث خللی در زندگی نوعی و جمعی انسان‌ها باشد را در این دسته قرار می‌دهد به نحوی که در آیه ۲۰۵ سوره بقره نیز آمده «وَإِذَا تَوَلَّى سَعَى فِي الْأَرْضِ لِيُفْسِدَ فِيهَا وَيُهْلِكَ الْحَرْثَ وَالنَّسْلَ وَاللَّهُ لَا يُحِبُّ الْفَسَادَ، و هرگاه به قدرت و حكومت رسد براى فساد در زمين و نابودى زراعت‌ها و نسل كوشش مى‌كند و خداوند فساد را دوست ندارد.
شایق افزود: این آیه شریف از کسی سخن می‌گوید که دنبال فساد و نظام گسیختگی است و منظور از فساد در کشت و نسل در این آیه شریفه، نابود کردن طبیعت است، چراکه با نابودی کشت و زرع، در واقع نسل انسان از بین می‌رود و در آیه ۸۷ سوره مائده خداوند فرموده است: «... لَا تَعْتَدُوا إِنَّ اللَّهَ لَا يُحِبُّ الْمُعْتَدِينَ ؛...از حد مگذريد كه خدا از حد گذرندگان را دوست نمى دارد» و بر این اساس کسانی که رفتار ناشایست با محیط زیست دارند از رحمت خداوند محروم خواهند بود.
اخلال در نظام طبیعت گناهی نابخشودنی
این مفسر قرآن با اشاره به آیه ۴۸ سوره مائده که آمده «وَ أَنْزَلْنا إِلَيْکَ الْکِتابَ بِالْحَقِّ مُصَدِّقاً لِما بَيْنَ يَدَيْهِ مِنَ الْکِتابِ وَ مُهَيْمِناً عَلَيْهِ فَاحْکُمْ بَيْنَهُمْ بِما أَنْزَلَ اللَّهُ وَ لا تَتَّبِعْ أَهْواءَهُمْ عَمَّا جاءَکَ مِنَ الْحَقِّ لِکُلٍّ جَعَلْنا مِنْکُمْ شِرْعَةً وَ مِنْهاجاً وَ لَوْ شاءَ اللَّهُ لَجَعَلَکُمْ أُمَّةً واحِدَةً وَ لکِنْ لِيَبْلُوَکُمْ في‏ ما آتاکُمْ فَاسْتَبِقُوا الْخَيْراتِ إِلَي اللَّهِ مَرْجِعُکُمْ جَميعاً فَيُنَبِّئُکُمْ بِما کُنْتُمْ فيهِ تَخْتَلِفُون»، و ما این کتاب را به سوی تو به حق و درستی فرو فرستادیم گفت: جلوگیری از فساد در زمین و اهمیت محیط زیست در قرآن و اسلام مورد تاکید قرار گرفته و کسی که در نظام طبیعت اخلال ایجاد کند و زندگی انسان‌ها را به خطر بیندازد مصداق فساد فی الارض است و مرتکب گناه بزرگی شده است .
وی ادامه داد: اینکه فرد یا افرادی نظام طبیعت خداوند را آشفته کرده و زندگی مردم را با مشکل مواجه کند حق الناس است و خداوند مجازاتی برای او در نظر می‌گیرد به نحوی که زندگی آن فرد و نسل او را آشفته و کرامات را از او بر می‌دارد و شاید کسی مجازات خداوند در حق این فرد را به چشم نبینند اما سزای آتش افکندن در زندگی مردم آتش در زندگی خویش است و از گناهانی است که تا صاحب حق را راضی نکنیم بخشیده نمی‌شود و این اقدام او زیان به اموال عمومی است که قابل بخشش نیست.
شایق بیان کرد: اینکه فرد یا افرادی در نظام طبیعت اخلال ایجاد کرده ودر محل‌هایی که خطرناک است، آتش روشن می‌کنند و باعث از بین رفتن جنگل‌ها می شود، در واقع برای سلامت مردم و اموال عمومی ارزش قائل نیستند و فرهنگ قرآنی به این گونه است که نسبت به اموال عمومی بی تفاوت نباشیم و ارزش قایل باشیم لذا طبق دستورات خداوند در قرآن و اهمیت اسلام به محیط زیست باید نسبت به آنچه برای مردم است بیشتر حساس باشیم.

 

مالک مطلق طبیعت و مخلوقات خداست و انسان خلیفه خدا بر روی زمین‌ است لذا خلیفه و نماینده بودن انسان اقتضا می‌کند تصرف او در زمین همانند تصرف امانت‌دار باشد و لازمه امانت‌داری انتقال محیط پاک و سالم به نسل‌های بعدی است.
محیط زیست عبارت است از آن چه که فرآیند زیستن را احاطه کرده، آن را در خود فرو گرفته و با آن در کنش متقابل قرار دارد. محیط زیست همه چیز را در بر می‌گیرد. هم انسان و هم طبیعت و هم رابطه این دو را شامل می‌شود. در کلیه فعالیت‌های بشر تاثیر داشته و نیز از آن متاثر می‌شود.
از منظر اسلام مالک مطلق طبیعت و مخلوقات خداست. انسان خلیفه خدا بر روی زمین‌ است. خلیفه و نماینده بودن انسان اقتضا می‌کند تصرف او در زمین همانند تصرف امانت‌دار باشد. طبیعت ملک‌ خاص هیچ یک از نسل‌های بشری نیست تا هرطور که خواست در آن تصرف کند، بلکه میراث همه بشر است‌ که از نسلی به نسل دیگر به ارث می‌رسد. لازمه امانت‌داری انتقال محیط پاک و سالم به نسل‌های بعدی است. براساس آیات و روایات، انسان در مقابل همه چیز مسئول است به موجب این احکام انسان موظف به عمران و آبادانی زمین و حفظ حقوق سایر موجودات است.
قرآن کریم در آموزه‌های خود بر مصونیت طبیعت و منابع طبیعی و تعادل زیست محیطی از هرگونه تجاوز و تعدی تأکید ورزیده و تجاوز و تعدی به طبیعت را فساد در زمین و موجب عذاب اخروی و مسئولیت دنیوی دانسته است.
محمدرضا شایق، استاد حوزه و دانشگاه به مناسبت روز جهانی محیط زیست در گفت‌وگو با ایکنا یزد اظهار کرد: محیط زیست در اسلام مورد توجه ویژه قرار گرفته و قرآن از چند ناحیه برای این امر ارزش قائل شده است.
نابودی طبیعت مصداقی از فساد در زمین
وی با اشاره به آیه «هُوَ أَنْشَأَكُمْ مِنَ الْأَرْضِ وَاسْتَعْمَرَكُمْ فِيهَا» ادامه داد: در این آیه آمده که او خدایی است که شما را از زمین بیافرید و برای عمارت و آباد ساختن آن برگماشت. خداوند می‌فرماید: او کسی است که شما را از زمین خلق کرد و سپس نعمت های دیگر را به انسان‌ها یادآوری می‌کند، که از شما خواسته زمین را آباد کنید.
شایق افزود: این آیه به آبادانی و سلامت زمین از سوی انسان‌ها اشاره دارد و از جمله آباد‌ترین آن به محیط زیست، بالندگی و باروری محیط زیست قائل شده است و اینکه خداوند فرموده: «واسعتمرکم فیها» در واقع طلب عمران است و این امری وجوبی است و امر وجوبی به معنای واجب بودن آن اقدام و امری الهی است که باید انجام شود و مسلمانان وظیفه دارند هر کاری که مصداق عمرانی است و به آبادانی زمین بر می‌گردد، مورد توجه قرار دهند لذا وظیفه ما در زمینه درختکاری و حفاظت از منابع طبیعی شامل حرمت از بین بردن آنها و شکارکردن بی رویه آشکار می‌شود در غیر این صورت خلاف آیه عمل شده که مورد نهی قرار گرفته است.
این استاد دانشگاه گفت: در جایی دیگر خداوند می فرماید: «وَ الَّذِينَ‌ يُؤْذُونَ‌ الْمُؤْمِنِينَ‌ وَ الْمُؤْمِنَاتِ‌ بِغَيْرِ مَا اکْتَسَبُوا فَقَدِ احْتَمَلُوا بُهْتَاناً وَ إِثْماً مُبِيناً » و آنان که مردان و زنان باایمان را به دلیل کاری که انجام نداده‌اند آزار می‌دهند؛ بار بهتان و گناه آشکاری را به دوش کشیده‌اند. و در این آیه آمده که مردان و زنان مومن را بدون هیچ گناهی اذیت می‌کنند و اینکه آزار دادن مردم و البته مومنان را در اولویت قرار داده، از مصادیق اخلال در محیط زیست و از بین بردن جنگل‌ها است و اینکه اقدامی انجام دهیم تا موادآلاینده ایجاد و تنفس برای مردم دچار مشکل شود. همه این موارد مصداق آزار دادن است و آزار و اذیت کردن به این معنا نیست که خانه کسی را خراب کنیم بلکه اگر باعث شویم در زندگی افراد مخاطره ایجاد شود به نوعی گناه صورت گرفته است.
وی ادامه داد: خداوند فساد فی الارض را حرام می‌داند و آنچه باعث خللی در زندگی نوعی و جمعی انسان‌ها باشد را در این دسته قرار می‌دهد به نحوی که در آیه ۲۰۵ سوره بقره نیز آمده «وَإِذَا تَوَلَّى سَعَى فِي الْأَرْضِ لِيُفْسِدَ فِيهَا وَيُهْلِكَ الْحَرْثَ وَالنَّسْلَ وَاللَّهُ لَا يُحِبُّ الْفَسَادَ، و هرگاه به قدرت و حكومت رسد براى فساد در زمين و نابودى زراعت‌ها و نسل كوشش مى‌كند و خداوند فساد را دوست ندارد.
شایق افزود: این آیه شریف از کسی سخن می‌گوید که دنبال فساد و نظام گسیختگی است و منظور از فساد در کشت و نسل در این آیه شریفه، نابود کردن طبیعت است، چراکه با نابودی کشت و زرع، در واقع نسل انسان از بین می‌رود و در آیه ۸۷ سوره مائده خداوند فرموده است: «... لَا تَعْتَدُوا إِنَّ اللَّهَ لَا يُحِبُّ الْمُعْتَدِينَ ؛...از حد مگذريد كه خدا از حد گذرندگان را دوست نمى دارد» و بر این اساس کسانی که رفتار ناشایست با محیط زیست دارند از رحمت خداوند محروم خواهند بود.
اخلال در نظام طبیعت گناهی نابخشودنی
این مفسر قرآن با اشاره به آیه ۴۸ سوره مائده که آمده «وَ أَنْزَلْنا إِلَيْکَ الْکِتابَ بِالْحَقِّ مُصَدِّقاً لِما بَيْنَ يَدَيْهِ مِنَ الْکِتابِ وَ مُهَيْمِناً عَلَيْهِ فَاحْکُمْ بَيْنَهُمْ بِما أَنْزَلَ اللَّهُ وَ لا تَتَّبِعْ أَهْواءَهُمْ عَمَّا جاءَکَ مِنَ الْحَقِّ لِکُلٍّ جَعَلْنا مِنْکُمْ شِرْعَةً وَ مِنْهاجاً وَ لَوْ شاءَ اللَّهُ لَجَعَلَکُمْ أُمَّةً واحِدَةً وَ لکِنْ لِيَبْلُوَکُمْ في‏ ما آتاکُمْ فَاسْتَبِقُوا الْخَيْراتِ إِلَي اللَّهِ مَرْجِعُکُمْ جَميعاً فَيُنَبِّئُکُمْ بِما کُنْتُمْ فيهِ تَخْتَلِفُون»، و ما این کتاب را به سوی تو به حق و درستی فرو فرستادیم گفت: جلوگیری از فساد در زمین و اهمیت محیط زیست در قرآن و اسلام مورد تاکید قرار گرفته و کسی که در نظام طبیعت اخلال ایجاد کند و زندگی انسان‌ها را به خطر بیندازد مصداق فساد فی الارض است و مرتکب گناه بزرگی شده است .
وی ادامه داد: اینکه فرد یا افرادی نظام طبیعت خداوند را آشفته کرده و زندگی مردم را با مشکل مواجه کند حق الناس است و خداوند مجازاتی برای او در نظر می‌گیرد به نحوی که زندگی آن فرد و نسل او را آشفته و کرامات را از او بر می‌دارد و شاید کسی مجازات خداوند در حق این فرد را به چشم نبینند اما سزای آتش افکندن در زندگی مردم آتش در زندگی خویش است و از گناهانی است که تا صاحب حق را راضی نکنیم بخشیده نمی‌شود و این اقدام او زیان به اموال عمومی است که قابل بخشش نیست.
شایق بیان کرد: اینکه فرد یا افرادی در نظام طبیعت اخلال ایجاد کرده ودر محل‌هایی که خطرناک است، آتش روشن می‌کنند و باعث از بین رفتن جنگل‌ها می شود، در واقع برای سلامت مردم و اموال عمومی ارزش قائل نیستند و فرهنگ قرآنی به این گونه است که نسبت به اموال عمومی بی تفاوت نباشیم و ارزش قایل باشیم لذا طبق دستورات خداوند در قرآن و اهمیت اسلام به محیط زیست باید نسبت به آنچه برای مردم است بیشتر حساس باشیم.
 

مالک مطلق طبیعت و مخلوقات خداست و انسان خلیفه خدا بر روی زمین‌ است لذا خلیفه و نماینده بودن انسان اقتضا می‌کند تصرف او در زمین همانند تصرف امانت‌دار باشد و لازمه امانت‌داری انتقال محیط پاک و سالم به نسل‌های بعدی است.
محیط زیست عبارت است از آن چه که فرآیند زیستن را احاطه کرده، آن را در خود فرو گرفته و با آن در کنش متقابل قرار دارد. محیط زیست همه چیز را در بر می‌گیرد. هم انسان و هم طبیعت و هم رابطه این دو را شامل می‌شود. در کلیه فعالیت‌های بشر تاثیر داشته و نیز از آن متاثر می‌شود.
از منظر اسلام مالک مطلق طبیعت و مخلوقات خداست. انسان خلیفه خدا بر روی زمین‌ است. خلیفه و نماینده بودن انسان اقتضا می‌کند تصرف او در زمین همانند تصرف امانت‌دار باشد. طبیعت ملک‌ خاص هیچ یک از نسل‌های بشری نیست تا هرطور که خواست در آن تصرف کند، بلکه میراث همه بشر است‌ که از نسلی به نسل دیگر به ارث می‌رسد. لازمه امانت‌داری انتقال محیط پاک و سالم به نسل‌های بعدی است. براساس آیات و روایات، انسان در مقابل همه چیز مسئول است به موجب این احکام انسان موظف به عمران و آبادانی زمین و حفظ حقوق سایر موجودات است.
قرآن کریم در آموزه‌های خود بر مصونیت طبیعت و منابع طبیعی و تعادل زیست محیطی از هرگونه تجاوز و تعدی تأکید ورزیده و تجاوز و تعدی به طبیعت را فساد در زمین و موجب عذاب اخروی و مسئولیت دنیوی دانسته است.
محمدرضا شایق، استاد حوزه و دانشگاه به مناسبت روز جهانی محیط زیست در گفت‌وگو با ایکنا یزد اظهار کرد: محیط زیست در اسلام مورد توجه ویژه قرار گرفته و قرآن از چند ناحیه برای این امر ارزش قائل شده است.
نابودی طبیعت مصداقی از فساد در زمین
وی با اشاره به آیه «هُوَ أَنْشَأَكُمْ مِنَ الْأَرْضِ وَاسْتَعْمَرَكُمْ فِيهَا» ادامه داد: در این آیه آمده که او خدایی است که شما را از زمین بیافرید و برای عمارت و آباد ساختن آن برگماشت. خداوند می‌فرماید: او کسی است که شما را از زمین خلق کرد و سپس نعمت های دیگر را به انسان‌ها یادآوری می‌کند، که از شما خواسته زمین را آباد کنید.
شایق افزود: این آیه به آبادانی و سلامت زمین از سوی انسان‌ها اشاره دارد و از جمله آباد‌ترین آن به محیط زیست، بالندگی و باروری محیط زیست قائل شده است و اینکه خداوند فرموده: «واسعتمرکم فیها» در واقع طلب عمران است و این امری وجوبی است و امر وجوبی به معنای واجب بودن آن اقدام و امری الهی است که باید انجام شود و مسلمانان وظیفه دارند هر کاری که مصداق عمرانی است و به آبادانی زمین بر می‌گردد، مورد توجه قرار دهند لذا وظیفه ما در زمینه درختکاری و حفاظت از منابع طبیعی شامل حرمت از بین بردن آنها و شکارکردن بی رویه آشکار می‌شود در غیر این صورت خلاف آیه عمل شده که مورد نهی قرار گرفته است.
این استاد دانشگاه گفت: در جایی دیگر خداوند می فرماید: «وَ الَّذِينَ‌ يُؤْذُونَ‌ الْمُؤْمِنِينَ‌ وَ الْمُؤْمِنَاتِ‌ بِغَيْرِ مَا اکْتَسَبُوا فَقَدِ احْتَمَلُوا بُهْتَاناً وَ إِثْماً مُبِيناً » و آنان که مردان و زنان باایمان را به دلیل کاری که انجام نداده‌اند آزار می‌دهند؛ بار بهتان و گناه آشکاری را به دوش کشیده‌اند. و در این آیه آمده که مردان و زنان مومن را بدون هیچ گناهی اذیت می‌کنند و اینکه آزار دادن مردم و البته مومنان را در اولویت قرار داده، از مصادیق اخلال در محیط زیست و از بین بردن جنگل‌ها است و اینکه اقدامی انجام دهیم تا موادآلاینده ایجاد و تنفس برای مردم دچار مشکل شود. همه این موارد مصداق آزار دادن است و آزار و اذیت کردن به این معنا نیست که خانه کسی را خراب کنیم بلکه اگر باعث شویم در زندگی افراد مخاطره ایجاد شود به نوعی گناه صورت گرفته است.
وی ادامه داد: خداوند فساد فی الارض را حرام می‌داند و آنچه باعث خللی در زندگی نوعی و جمعی انسان‌ها باشد را در این دسته قرار می‌دهد به نحوی که در آیه ۲۰۵ سوره بقره نیز آمده «وَإِذَا تَوَلَّى سَعَى فِي الْأَرْضِ لِيُفْسِدَ فِيهَا وَيُهْلِكَ الْحَرْثَ وَالنَّسْلَ وَاللَّهُ لَا يُحِبُّ الْفَسَادَ، و هرگاه به قدرت و حكومت رسد براى فساد در زمين و نابودى زراعت‌ها و نسل كوشش مى‌كند و خداوند فساد را دوست ندارد.
شایق افزود: این آیه شریف از کسی سخن می‌گوید که دنبال فساد و نظام گسیختگی است و منظور از فساد در کشت و نسل در این آیه شریفه، نابود کردن طبیعت است، چراکه با نابودی کشت و زرع، در واقع نسل انسان از بین می‌رود و در آیه ۸۷ سوره مائده خداوند فرموده است: «... لَا تَعْتَدُوا إِنَّ اللَّهَ لَا يُحِبُّ الْمُعْتَدِينَ ؛...از حد مگذريد كه خدا از حد گذرندگان را دوست نمى دارد» و بر این اساس کسانی که رفتار ناشایست با محیط زیست دارند از رحمت خداوند محروم خواهند بود.
اخلال در نظام طبیعت گناهی نابخشودنی
این مفسر قرآن با اشاره به آیه ۴۸ سوره مائده که آمده «وَ أَنْزَلْنا إِلَيْکَ الْکِتابَ بِالْحَقِّ مُصَدِّقاً لِما بَيْنَ يَدَيْهِ مِنَ الْکِتابِ وَ مُهَيْمِناً عَلَيْهِ فَاحْکُمْ بَيْنَهُمْ بِما أَنْزَلَ اللَّهُ وَ لا تَتَّبِعْ أَهْواءَهُمْ عَمَّا جاءَکَ مِنَ الْحَقِّ لِکُلٍّ جَعَلْنا مِنْکُمْ شِرْعَةً وَ مِنْهاجاً وَ لَوْ شاءَ اللَّهُ لَجَعَلَکُمْ أُمَّةً واحِدَةً وَ لکِنْ لِيَبْلُوَکُمْ في‏ ما آتاکُمْ فَاسْتَبِقُوا الْخَيْراتِ إِلَي اللَّهِ مَرْجِعُکُمْ جَميعاً فَيُنَبِّئُکُمْ بِما کُنْتُمْ فيهِ تَخْتَلِفُون»، و ما این کتاب را به سوی تو به حق و درستی فرو فرستادیم گفت: جلوگیری از فساد در زمین و اهمیت محیط زیست در قرآن و اسلام مورد تاکید قرار گرفته و کسی که در نظام طبیعت اخلال ایجاد کند و زندگی انسان‌ها را به خطر بیندازد مصداق فساد فی الارض است و مرتکب گناه بزرگی شده است .
وی ادامه داد: اینکه فرد یا افرادی نظام طبیعت خداوند را آشفته کرده و زندگی مردم را با مشکل مواجه کند حق الناس است و خداوند مجازاتی برای او در نظر می‌گیرد به نحوی که زندگی آن فرد و نسل او را آشفته و کرامات را از او بر می‌دارد و شاید کسی مجازات خداوند در حق این فرد را به چشم نبینند اما سزای آتش افکندن در زندگی مردم آتش در زندگی خویش است و از گناهانی است که تا صاحب حق را راضی نکنیم بخشیده نمی‌شود و این اقدام او زیان به اموال عمومی است که قابل بخشش نیست.
شایق بیان کرد: اینکه فرد یا افرادی در نظام طبیعت اخلال ایجاد کرده ودر محل‌هایی که خطرناک است، آتش روشن می‌کنند و باعث از بین رفتن جنگل‌ها می شود، در واقع برای سلامت مردم و اموال عمومی ارزش قائل نیستند و فرهنگ قرآنی به این گونه است که نسبت به اموال عمومی بی تفاوت نباشیم و ارزش قایل باشیم لذا طبق دستورات خداوند در قرآن و اهمیت اسلام به محیط زیست باید نسبت به آنچه برای مردم است بیشتر حساس باشیم.